Ածական
Ամեն մի առարկա, լինի անձ, կենդանի, թե անշունչ մի իր, ունի իր հատկանիշները:
Առարկայի հատկանիշ (որպիսություն) ցույց տվող բառերը կոչվում են ածական կամ ածական անուն:
Առարկայի հատկանիշը կարող է համեմատվել այլ առարկաների նույն հատկանիշի հետ, արտահայտել նրա առավել, պակաս լինելը կամ էլ գերազանցությունը:
Ածականը հիմնականում գործածվում է գոյականի հետ և պատասխանում է ինչպիսի՞, որպիսի՞, ո՞ր հարցերին:
Ածականի համեմատության աստիճանները կազմվում են ավելի, պակաս, քիչ, նվազ, ամենից բառերով և ամենա-, -ագույն ածանցներով:
Առաջադրանքներ
- Տրված բառերից յուրաքանչյուրին ինչպիսի՞ հարցին պատասխանող մի քանի բառեր ավելացրո՛ւ (աշխատիր չկրկնել):
Օրինակ՝ քարե, բարձր, երկհարկանի, բնակելի, գեղեցիկ տուն:
Քույր, եղբայր, մայր, հայր, տատիկ, պապիկ:
Խելացի աղջիկ
Ուժեղ եղբայր
Բարի մայր
Հզոր հայրիկ
Հոգատար տատիկ
Աշխատասեր պապիկ
- Տրված գոյականներին ածանցներ ավելացրո՛ւ, որ ածականներ դառնան:
Սիրտ, վախ, քար, մայր, երկինք, արև, փայտ, լեռ(ն), փողոց, երկաթ, օդ, ծաղիկ, եղբայր, ոսկի, արծաթ, ծով, Ամերիկա, Ֆրանսիա, Գերմանիա:
Անսիրտ, վախկոտ, քարացած, մայրենի, երկնագույն, արևոտ, փայտահատ, լեռնային, փողոցային, երկաթե, օդային, ծաղկային, եղբայրական, ոսկյա, արծաթյա, Ամերիկական, Ֆրանսիական, Գերմանական:
- Համապատասխան արմատներով կազմի՛ր բարդ ածականներ:
Օրինակ՝ հաստ + ա +բուն = հաստաբուն
| թանկ+ա+գին=թանկագին | պահանջ |
| խիստ+ա+պահանջ=խստապահանջ | առատ |
| սաղարթ+ա+խիտ=սաղարթախիտ | գին |
| հորդ+առատ=հորդառատ | խիտ |
| աստղ+ա+նախշ=աստղանախշ | տերև |
| փուշ+ա+տերև=փշատերև | զարդ |
| քաղցր+ա+համ=քաղցրահամ | վազ (ք) |
| արագ+ա+վազ=արագավազ | համ |
| գիրկ+ա+բաց=գրկաբաց | բաց |
- Կազմի՛ր բառակապակցություններ:
| ալեհեր | վարպետ |
| սրատես | կրակ |
| թեժ | ծերունի |
| սլացիկ | արծիվ |
| հմուտ | բարդի |
| հորդ | անձրև |
| վարար | կատակ |
| մեղմ | գետ |
| սրամիտ | հովիկ |
- Ստացի՛ր ածանցավոր ածականներ:
Ա. դաշտ, ժանգ, փուշ, հարավ, կրակ, անկյուն, հանք:
-ային —դաշտ, հարավ, անկյուն, հանք:
— ոտ –ժանգ, փուշ, կրակ,
Բ. Գույն, վտանգ, հանճար, ահ, խորհուրդ, գլուխ, համ, ուժ, շուք:
— ավոր –Գույն, վտանգ, խորհուրդ, գլուխ,
— եղ –հանճար, ահ, համ, ուժ, շուք:
Գ. Զարմանք, հրաշք, նախշ, փայլ, հույս, տոն, ժողովուրդ, փուխր, վճիռ:
-ական –տոն, ժողովուրդ, վճիռ:
-ալի –Զարմանք, հրաշք, հույս,
-ուն –նախշ, փայլ, փուխր,
- Նախադասությունները կարդա՛ և պարզի՛ր, թե ի՞նչ դեր ունեն ածականին ավելացված ավելի, պակաս, ամենից բառերը:Դուրս գրիր այդ ածականները։
Կետերը ջրի տակ կարողանում են երկար մնալ՝ մեկից երկու ժամ: Ծովային կրիաներն ավելի երկար են դիմանում՝ երեք ժամ և ավելի: Սակայն ծովային կրիաների մի տեսակ կա, որ ջրի տակ ամենից երկար է մնում. նա կարող է մի քանի օր դուրս չգալ:
Պինգվիններն ընդհանրապես խոշոր թռչուններ են: Դրանց մեջ արքայական պինգվինն ավելի խոշոր է, քան մյուս տեսակի պինգվինները: Ամենից խոշորը կայսերական պինգվինն է, որը ամենից հաճախ հանդիպող տեսակներից է:
Օվկիանոսի ջրերն ամենուր աղի են: Բայց բևեռային շրջաններում ջուրը պակաս աղի է, քան մյուս տեղերում: Ամենից քիչ աղի է Բալթիկ ծովի ջուրը, իսկ ամենից շատ՝ Կարմիր ծովինն ու Պարսից ծոցինը:
- Տրված խմբերի բառերի տարբերությունը բացատրի՛ր: Ինչո՞ւ են դրանք անվանում ածականի համեմատության աստիճաններ:
Ա. Քաղցր, աղի, կծու, դառը, մեծ, երկար, բարձր:
Բ. Ավելի քաղցր, ավելի աղի, ավելի կծու, ավելի դառը, ավելի մեծ, ավելի երկար, ավելի բարձր:
Գ. Ամենից քաղցր, ամենից աղի, ամենից կծու, ամենից դառը, ամենից մեծ, ամենից երկար, ամենից բարձր:
- Տրված բառերի (գերադրական աստիճանի ածականների) հոմանիշ ձևերը գրի՛ր:
Օրինակ՝ ամենից լավ — ամենալավ, լավագույն
ամենամեծ — ամենից մեծ, մեծագույն
փոքրագույն- ամենափոքր, ամենից փոքր
Ամենավատ-ամենից վատ, վատագույն, գեղեցկագույն-ամենագեղեցիկ, ամենից գեղեցիկ, բարձրագույն-ամենաբարձր, ամենից բարձր, ամենաազնիվ-ամենից ազնիվ, ազնվագույն, ամենից հզոր-ամենահզոր, հզորագույն, ամենից ահեղ-ամենաահեղ, ահեղագույն, համեստագույն-ամենահամեստ, ամենից համեստ, ամենահին-ամենից հին, հնագույն, ամենից ծանր-ամենածանր, ծանրագույն, ամենալուրջ-ամենից լուրջ, լրջագույն, ամենից խոշոր-ամենախոշոր, խոշորագույն: